Rzeki Londynu

Historyczne miasta niewątpliwie mają w sobie jakąś magię. Zabytkowe ulice, budynki, mosty i parki, pamiętające kilka - a nawet kilkanaście wieków wstecz. Może przetrwały w nich duchy milionów ludzkich żywotów, które się przez nie przewijały. Zwłaszcza tych, którzy nie zakończyli swojego istnienia na tym padole w spokojny sposób, we własnym łóżku. Wikingów, zaginionych książąt z Tower, Anny Boleyn, Thomasa Moore, Marlowe'a i Szekspira, Kuby Rozpruwacza, Księżnej Diany. To właśnie Londyn. Dziś jedna ze stolic świata, ultranowoczesne, wielokulturowe metropolis, w którym zawsze się dzieje coś interesującego. Peter Grant czuje się powołany do pilnowania w nim porządku. Jest młodym posterunkowym, u progu swojej kariery zawodowej. W głowie mu poza tym głównie spódniczki - jak to młodemu człowiekowi - ma tendencję do rozpraszania swojej uwagi i wcale nie jest kimś wybitnym, czy wyjątkowym. Chłopak poważnie się obawia, że nie okazał się dotychczas w swojej pracy na tyle dobry, by zaproponowano mu jakiś ciekawy przydział i zamiast tego wyląduje przy papierkowej robocie. Wszystko się jednak zmienia, gdy pewnej styczniowej nocy, po zagadkowym i brutalnym morderstwie, Grant spotyka... ducha. To zwraca uwagę nadinspektora Nightingale'a, który proponuje Grantowi przejście pod swoje skrzydła i naukę... magii. Jednocześnie zaczyna się szalone śledztwo tropem groźnego poltergeista (czy też bardziej właściwie rewenanta), zatruwającego życie londyńczykom - najwyraźniej będącego powodem powtarzających się krwawych zbrodni. Okazuje się, że Londyn pełen jest postaci rodem z bajek i horrorów: duchy, elfy, wampiry, trolle to tylko wierzchołek góry lodowej.

Jak pewnie już doskonale się orientujecie, Rzeki Londynu nie są książką poświęconą geografii ;) To lekko szalony, fantastyczny kryminał (określenie urban fantasy po przeczytaniu Zimowej opowieści niezbyt dobrze mi się kojarzy), czerpiący pełnymi garściami nie tylko z historii, ale i literatury oraz filmu. W trakcie czytania Aaronovitcha co chwilę zapalała mi się lampka i nachodziły mnie skojarzenia z innymi książkami. Najbardziej oczywistym i narzucającym się, jest rzecz jasna Harry Potter - tu również mamy bohatera, będącego młodym adeptem magii, w londyńskiej policji istnieje [tajny] wydział zajmujący się magią, pojawia się nawet koncepcja Ministerstwa Magii. Następnie Sherlock Holmes - Rzeki Londynu w istocie są jakimś skrzyżowaniem Harry Pottera i Sherlocka. Ale także Alicja w Krainie Czarów, Opowieści z Narnii, Doctor Who, twórczość Neila Gaimana. Oraz np. powieści Zadie Smith czy Moniki Ali, z ich opowieściami o społecznościach imigrantów, do których zalicza się także Grant. W kinie także było trochę filmów w nurcie urban fantasy, w których współczesny detektyw rzucany jest nagle w świat nadprzyrodzony, by walczyć z wampirami, duchami i innym złem. Możecie powiedzieć, że w takim razie przygody Petera Granta są wtórne: i tak, i nie. Fajne jest to, że Aaronovitch już znane wątki wymieszał, zmodyfikował i stworzył z nich coś zupełnie nowego. Całkiem udanego, lekkiego i dowcipnego - bo powieść jest przesycona typowym brytyjskim humorem, dystansem do siebie, dzięki czemu bohater wydaje się nam bardzo naturalny i oczywiście budzi naszą sympatię.

A jeśli mowa była o geografii, to z drugiej strony jest jej w Rzekach Londynu całkiem sporo. Autor oprowadza nas bowiem po londyńskich ulicach i tylko mapy trochę brakuje, by czytelnik, który nie zna doskonale topografii tego miasta, mógł lepiej orientować się w przebiegu akcji. Geografia, a zarazem magia jest również personifikowana w powieści Aaronovitcha przez bóstwa i duchy opiekuńcze londyńskich rzek - Tamizy oraz jej dopływów, łącznie z tymi, które zniknęły gdzieś pod ziemią w wyniku rozrastania się i przekształcania miasta. Niezgoda pomiędzy Matką, a Ojcem Tamizą (i ich dziećmi) to wątek drugoplanowy, coś, co dodaje Rzekom Londynu świeżości i oryginalności.

Źródło

Mam jednak do Aaronovitcha kilka zastrzeżeń: wydawało mi się, że powieść jest trochę chaotyczna, a momentami nie do końca rozumiałam, co autor chciał powiedzieć. W szczególności dotyczyło to wątków magicznych, niezbyt dobrze objaśnionych. Coś tutaj umyka - zwłaszcza gdy magia porównywana jest do nauki. Co może być również kwestią tłumaczenia, niekoniecznie samego Aaronovitcha. Podobnież kilka postaci - w tym Nightingale - jest stanowczo za mało opisanych, stanowią intrygującą zagadkę; być może autor nadrobi ich charakterystyki w kolejnych tomach cyklu. Sam Grant, poza tym, że jest sympatyczny i dowcipny, nie robi niestety wrażenia zbyt inteligentnego (i można się zastanawiać, co takiego zobaczył w nim czarodziej Nightingale). Poza tym Aaronovitch ma tendencje do  rozgadywania się i niepotrzebnych opisów, stanowiących nie uzupełnienie, a raczej zakłócenie fabuły.

Generalnie do Harry'ego Pottera Aaronovitchowi daleko, choć stworzył całkiem przyjemną rozrywkową powiastkę. Może nie zapałałam do Rzek Londynu taką miłością, jak Grendella i Milvanna, czy Padma, ale sprawa jest rozwojowa. 

Metryczka:
Gatunek: fantastyka

Główny bohater: Peter Grant

Miejsce akcji: Londyn

Czas akcji: współcześnie
Ilość stron: 361
Cytat: (...) sekret szczęśliwego życia polega na tym, by nigdy nie zaczynać z dziewczyną, jeżeli nie jest się gotowym pójść na całość (...)

Moja ocena: 4,5/6

Ben Aaronovitch, Rzeki Londynu, Wyd. MAG, 2014  

Książka bierze udział w wyzwaniu Czytam opasłe tomiska (361 str.) oraz Grunt to okładka