Najlepsze z ostatnich lat

Co i rusz na blogach książkowych pojawiają się różne listy książek ulubionych, najlepszych, tych, które "zmieniły życie". Kiedy ja próbowałam ułożyć taką listę z pokaźnej ilości ok. 1500 przeczytanych przeze mnie książek, zauważyłam, że większość lektur, które na niej by się znalazły, to książki czytane już dawno temu (z dwadzieścia lat i więcej). Czyli w czasach gdy stosunkowo łatwo było mi o zachwyt, gdy bagaż doświadczeń tak nie ciążył, gdy nie byłam tak krytyczna. Wprawdzie eksperyment "powtórkowy" przeprowadzony w zeszłym roku wykazał, że jednak większość tych lektur zachwyca mnie nadal, jednak czemu tak trudno mi się zdecydować na umieszczenie w najlepszej 10-tce czegoś, co jest nowością? Im jestem starsza, tym coraz mniej pozycji dołącza do tej listy. Zastanowiłam się nad tym i postanowiłam zrobić listę ulubionych książek spośród tych, które czytałam stosunkowo niedawno, powiedzmy do kilku lat wstecz, w okresie prowadzenia bloga.

Służące - pierwszą książką, która przyszła mi na myśl, były Służące! Ta powieść niesamowicie mnie urzekła swoim klimatem i mądrością: Trudny temat segregacji rasowej został przedstawiony przez autorkę w niezwykle empatyczny sposób, nie od strony wielkich haseł, ale cichej pracy od podstaw. Od strony kobiet, przyzwyczajonych w dwójnasób do znoszenia ciężkiego losu: dlatego, że są czarne i dlatego, że są kobietami.

Powrót do Missing - wspaniała saga o bliźniakach urodzonych i wychowanych w Etopii, klimatem zbliżona do Świata według Garpa: Przede wszystkim to opowieść o rodzinie, którą są dla nas wszyscy ludzie nam bliscy, niekoniecznie związani z nami więzami krwi. Dzieciństwo upływa Marionowi i Shivie w cieniu burzliwej historii Etiopii, pod rządami słynnego cesarza Hajle Sellasje, opisanego tak doskonale przez Ryszarda Kapuścińskiego. Ten niezwykły afrykański kraj, o którym moje stereotypowe wyobrażenia i skojarzenia z głodującymi dziećmi rozwiała już jakiś czas książka Martyny Wojciechowskiej to kraj kontrastów. Z jednej strony Addis Abeba jest rozwijającą się metropolią, w której niczego nie brakuje, z drugiej mieszkańcy żyją tu w biedzie i zacofaniu. Choć daleko temu szpitalowi do zachodnich standardów, Missing jawi się tutaj jako oaza dobrobytu, mekka dla cierpiących i potrzebujących, głównie za sprawą zaangażowanego w sprawę personelu.

Niebiańska plaża - zakochałam się w filmie, a potem, kiedy przeczytałam powieść Alexa Garlanda, zakochałam się w powieści. Jest egzotycznie, wakacyjnie, a jednocześnie odrobinę groźnie. Wiwisekcja zamkniętej ludzkiej społeczności, taki Władca much w dorosłej wersji: Tajlandia, słońce, bielutki piasek, turkusowa laguna, kokosy i papaje prosto z drzewa... Richard ląduje w mekce backpackersów, czyli Bangkoku. Jest tanio, gwarno, łatwo o wszystko z narkotykami na czele. Niektórym to wystarcza, ale bardziej wymagający szukają miejsca nieskażonego jeszcze turystyką, bez tłumu białych, bez tubylców wciskających nachalnie pamiątki, bez barów i dyskotek.

Kapelusz pełen czereśni - to dzieło Oriany Fallaci nie do końca jest powieścią, gdyż opisane wydarzenia nie są fikcyjne, jednak jest to jedna z najlepszych sag rodzinnych, jakie czytałam. 

A jeśli już mowa o literaturze włoskiej, od razu na myśl przychodzi mi Vita - rewelacyjna, wstrząsająca powieść o włoskiej emigracji do Ameryki: Mazzucco swoją opowieść zaczyna w momencie, w którym Oriana Fallaci kończy swój fenomenalny Kapelusz cały w czereśniach. Jest początek XX wieku, z Włoch tysiące ludzi emigrują za chlebem do Stanów Zjednoczonych. Płynie tam również dziewięcioletnia Vita Mazzucco wraz ze swoim najlepszym przyjacielem, 12-letnim Diamante.

Trafny wybór - wiem, że ta książka nie porwała części czytelników, spodziewających się chyba... w sumie nie wiem czego, Pottera dla dorosłych? Ale mnie zachwyciła niezwykle trafna obserwacja życia małego angielskiego miasteczka: W Pagford, jak w soczewce ogniskują się wszystkie małości rodzaju ludzkiego. Hipokryzja, małostkowość, chciwość, egoizm, tchórzostwo. Momentami ta książka jest ostra, jak brzytwa! Bohaterowie pozornie wydają się bezbarwni (zwłaszcza na początku) – po prostu Mugole, ale ale... Czytając to, czytelnik musi się zastanowić, czyi w jakim stopniu sam nie jest podobny do mieszkańców Pagford!

Belcanto - pierwsza powieść Ann Patchett, z którą miałam do czynienia od razu mnie zachwyciła oryginalnością i wyrafinowaniem. Dziś pewnie napisałabym o niej znacznie więcej: przyjęcie na cześć japońskiego biznesmena, gdzieś w Ameryce Południowej kończy się wtargnięciem terrorystów. Goście zostają "porwani" i pozostają w luksusowej niewoli przez kilka miesięcy, w trakcie których pomiędzy zakładnikami, a terrorystami nawiązują się dość osobliwe relacje.

Gra o tron - wszechobecność i popularność Sagi George'a Martina, głównie za sprawą serialu, trochę mi ją obrzydziła, ale kiedy czytałam książki, towarzyszył mi zachwyt i jeszcze raz zachwyt - to było  największe moje odkrycie literackie ostatnich lat.

Ja jestem Haldred - Saga Droga Północna trafiła do mnie przypadkiem i zachwyciła mnie; za moją ulubioną część uznaję drugą: Urok Drogi Północnej tkwi nie w pełnej nagłych zwrotów akcji fabule, lecz w sposobie narracji, przywodzącym na myśl pieśni skaldów. Ta surowa kraina, gdzie trzeba walczyć o swoje, zachwyca swoim pięknem: zielonymi fiordami, górami majaczącymi na horyzoncie, skrzącym się śniegiem. Zdumiewa mnie jak prawdziwie autorka oddaje klimat tamtego miejsca i czasów – jakże odległych przecież i dalekich od rzeczywistości, w jakiej żyjemy.

Opętanie - to połączenie powieści historycznej z kryminałem i romansem, powieść odkrywa się, jak matrioszkę: Jest tu wszystko: XIX-wieczna poezja, symbolizm, baśnie i mity, feminizm. Autorka po mistrzowsku wprowadza coraz to nowe wątki, a czytelnik poznaje i delektuje się odkrywaniem coraz to nowych warstw tej opowieści…

Poczucie kresu - po prostu mistrzostwo słowa: Oszczędny język, niezwykłe trafne frazy - zazdroszczę pisarzowi tej umiejętności zwięzłego wyrażania się. To, na co inni potrzebowaliby obszernych elaboratów, on zawarł w prostej opowieści na zaledwie 173 stroniczkach.

Szkarłatny płatek i biały - powieść o młodej prostytutce robiącej wszystko, by przetrwać w XIX-wiecznym Londynie przekonała mnie do XIX wieku, a raczej do czytania o nim, ponieważ wcześniej nie darzyłam tej epoki specjalnym sentymentem: Szkarłatny płatek jest doskonałym obrazem wiktoriańskiego Londynu. Wydarzenia następują tu po sobie w raczej niespiesznym tempie, przeplatane licznymi opisami, gęstymi od szczegółów. Tak gęstymi, że czułam się, jakbym oglądała film. 

Shogun to moje najnowsze okrycie; powieść wprawdzie sama w sobie nowa nie jest, powoli zbliża się do uznania jej za klasykę, jednak ja przeczytałam ją dopiero teraz; w skali 1-6 najchętniej oceniłabym ją na 7 ;)  

Zaginiona dziewczyna - zakręcony thriller, który uznaję za jeden z najlepszych w swojej kategorii, zwłaszcza że dziś coraz częściej mianem thrillera określa się powieści wcale dreszczowcami nie będące.

W kategorii kryminałów o palmę pierwszeństwa spierają się u mnie Millenium z Bielszym odcieniem śmierci (kontynuacji tej powieści jeszcze nie czytałam, choć stoją u mnie na półce): Sposób, w jaki jest napisana powieść: misternie zaplanowana intryga, precyzyjnie splatające się wątki, mnogość szczegółów, wyraziste postacie bohaterów oraz stopniowo narastające napięcie przywodziło mi na myśl Millenium. Glace jest równie dobra jak powieść Stiega Larssona, a kto wie, może nawet momentami lepsza, dotyka nawet podobnej problematyki.

Steve Jobs opisany przez Waltera Isaacsona to najlepsza biografia ever, jaką czytałam, trochę tylko miejsca jej ustępuje autobiografia Andre Agassiego. W kategorii reportaży wyróżniłabym Policjantów i złodziei opowiadających o przestępczości w Norwegii, a z tematyki górskiej książkę o tragedii na Broad Peak, Broad Peak. Niebo i piekło. Spośród książek historycznych wybija się natomiast w mojej pamięci Dziki kontynent o Europie tuż po II wojnie światowej.

Aha, i zapomniałam o Lamparcie. Co ciekawe, kiedy ja narzekałam na to, że nijak nie da się zdobyć nowego wydania Lamparta (pod zmienionym tytułem Gepard), wydawnictwo Czuły Barbarzyńca wznowiło tę powieść. A więc do księgarń!

Co czytaliście z mojej listy i jak Wam się podobało?