Klasyka czy nowości?

Chyba się nie pomylę, jeśli napiszę, że czytanie klasyki jest dziś mało popularne. Zauważyłam (chociażby z obserwacji blogów), że wiele osób czyta wyłącznie nowości, a nawet zastrzega się, że nie sięga po książkę wydaną wcześniej niż, dajmy na to, 3 - 5 lat temu. Ale dlaczego? Jestem w stanie zrozumieć, że starsze powieści, zaliczane do lektur i znane jako kanon literatury, mogą kojarzyć się z czymś trudnym i nudnym. Napisanym innym językiem, niż ten, do którego jesteśmy przyzwyczajeni, niedzisiejszym. Ale co jest "nie tak z książką" napisaną 10 lat temu? Przecież literatura nie starzeje się aż w takim tempie. Ciekawym zjawiskiem jest tu czytanie klasyki, która akurat została wznowiona - więc jest traktowana jako "nowość". Niby czemu tylu blogerów zaczytywało się niedawno Braćmi Karamazow albo powieściami Charlotte Bronte?

Zastanawiam się, czy to jest dobre, że jest taki boom na nowości, a klasyka odchodzi do lamusa. Czy przypadkiem czytanie klasyki nie jest tak naprawdę korzystniejsze? No bo przecież w przypadku dzieł znanych i uznanych mamy gwarancję jakości. Nie musimy się zastanawiać, czy warto je przeczytać - bo wiadomo, że warto. Nie są już one dla nas terra incognita - mamy do dyspozycji wiele opinii, analiz, interpretacji na ich temat. Możemy swoje wrażenia porównać z wrażeniami innych osób. Gdy tymczasem w przypadku nowości jesteśmy jak badacze na nowym lądzie. Nie wiadomo co z tego wyniknie. Czy zachwalany bestseller naprawdę okaże się czymś wartościowym? Często musimy przeczytać wiele książek, co najwyżej przeciętnych, by znaleźć wśród nich perełkę, coś, co ma szanse zostać zapamiętane. Czy ta gra jest warta świeczki? Czy zamiast 10 reklamowanych, ale zupełnie banalnych nowości nie lepiej byłoby przeczytać jednej starszej pozycji, ale za to mającej ugruntowaną pozycję "dzieła"? Zwłaszcza w sytuacji, kiedy twierdzimy, że na czytanie mamy tak mało czasu... czy jest sens marnować go na przeciętniaki? A może wręcz przeciwnie - po co marnować czas na starocia; po co zmuszać się do czytania czegoś, co kojarzy się nam tylko z lekturami szkolnymi; może klasykę czyta się już tylko ze snobizmu?

W tym miejscu przyznaję się, że sama nie należę tu do tych, którzy specjalnie hołdują klasyce. Też czytam głównie nowości, a jeśli zabieram się za książki wydane w latach poprzednich, to najczęściej na zasadzie, że nie zdążyłam ich przeczytać wcześniej i nadrabiam "zaległości". Może takie podejście wynika po prostu z nadmiaru: na rynku jest taki zalew książek, że z trudem przychodzi ogarnięcie nawet wybranych nowości, a co dopiero sięganie wstecz do lektur napisanych X lat temu. Poza tym nowości są takie ładne, świeżutkie, pachnące... to kusi. Tylko, że ja należę do pokolenia, które wychowało się na klasyce, bo kiedyś po prostu książek nie było aż tyle, ile dziś. Więc czytało się Verne'a, Dumasa, Hugo, Tołstoja, Austen, Dickensa, etc. Stąd mogę o sobie powiedzieć, że kanon mniej więcej znam. Ale martwię się o młodych ludzi, którzy zaczytują się dystopiami i romansami paranormalnymi, czasem nawet nie mając pojęcia o istnieniu klasycznych autorów. 

Co Wy o tym myślicie - czy jest sens jeszcze czytać klasykę?  

Przy tej okazji zabawię się jeszcze w Classics Book Tag: 

1. Popularna klasyka, która ci się nie podobała

Anna Karenina - oj, straszny to dla mnie był gniot, z tymi wszystkimi dywagacjami Tołstoja dotyczącymi porządku klasowego i społecznego - całkiem już niedzisiejszymi. Zupełnie nie rozumiem czym ludzie się tu zachwycają.

2. O którym wieku/okresie historycznym najbardziej lubisz czytać?

To jest ciekawe, bo najczęściej pada tu odpowiedź: o XIX wieku. A ja jeszcze do niedawno literatury XIX-wiecznej (i o XIX wieku) nie trawiłam. Problem w tym, że popularna klasyka właściwie zaczyna się gdzieś dopiero w XVIII-XIX stuleciu: może wcześniej jest jakiś Homer, jakiś Dante, jakiś Szekspir, ale w większości to, co nazywamy klasyką kojarzymy właśnie z XIX wiekiem. Więc ja odpowiem, że najbardziej lubię czytać o renesansie, lubię też starożytność - aczkolwiek niekoniecznie w dziełach zaliczanych do klasycznych.

3. Ulubiona klasyczna bajka
Zdecydowanie Malutka czarownica - o książkach swego dzieciństwa pisałam kiedyś TU

4. Klasyka, nieznajomości której wstydzisz się najbardziej

Wstyd to tutaj złe słowo, implikuje czytanie z obowiązku, a nie dlatego, że chcemy, czy że sprawia to nam przyjemność. Nie wstydzę się, ale nie czytałam, a chciałabym przeczytać Dostojewskiego. Nie czytałam też wielu lektur dziecięcych, zaliczanych w tej chwili do klasyki, jak np. Muminków, czy Mary Poppins. Teraz już raczej tego nie nadrobię.

5. Pięć klasycznych powieści, które planujesz przeczytać w najbliższym czasie

Pięć to chyba byłoby za dużo, nie mam w najbliższym czasie w planach aż pięciu klasycznych powieści, nie wspominając o tym że ten "najbliższy czas" może być pojęciem bardzo względnym. Ale planuję przeczytać Dumę i uprzedzenie, Lamparta/Geparda Lampedusy oraz Żywot dobrego wojaka Szwejka. I może jeszcze przypomnieć sobie Nędzników.

6. Ulubiona współczesna powieść bazowana na klasyce

No i znowu - wszystko zależy, co ktoś podciąga pod pojęcie klasyki. Dla mnie taką powieścią jest Szkarłatny płatek i biały, będący taką współczesną odpowiedzią na Dickensa. Niewątpliwie inspirowana klasyką jest też Zdobywam zamek, choć nie wiem, czy można ją jeszcze zaliczyć do powieści współczesnych, czy też sama już nie podpada pod klasykę

7. Ulubiona ekranizacja filmowa/serialowa

Nie jestem znawczynią ekranizacji filmowych, większości nawet nie widziałam, więc pozostaje bezkonkurencyjny Sherlock oraz oczywiście Władca Pierścieni. Bardzo podoba mi się też najnowsza ekranizacja Alicji w Krainie Czarów

8. Najgorsza adaptacja klasyki

Jak wyżej - trudno mi się wypowiadać, aczkolwiek przerobienie Nędzników na music hall zupełnie do mnie nie przemawia 

9. Ulubiona/ulubione szaty graficzne, których chcesz mieć więcej w swojej kolekcji

Zdecydowanie Angielski ogród Świata Książki oraz seria klasyczna ze Znaku. Niestety na razie udało mi się uzbierać tylko po dwie pozycje z tych serii.        

10. Mało znana klasyka, którą chciałabyś każdemu polecić 

Nie wiem czy zwrot "mało znana klasyka" to nie oksymoron, bo jak dla mnie klasyka oznacza coś, co wszyscy powinni znać. Ale może A lasy wiecznie śpiewają? - wydaje mi się, że ta książka nie jest u nas tak znana, jak na to zasługuje.