O ustawie raz jeszcze

... czyli LC podsumowuje przeprowadzone u siebie głosowanie czytelników nad projektem o stałej cenie książki. Okazuje się, że wzięło w nim udział 5000 internautów, co uważam jest bardzo słabym wynikiem, przy liczbie 500 tys. użytkowników, jakim chwali się LC - szkoda, że tam mało osób przejawia jakąkolwiek większą aktywność poza przeczytaniem od czasu do czasu jakiejś książki. Ale i tak jest to dwa razy więcej, niż podpisów zebranych za projektem ustawy!

Wyniki głosowania miały być zaprezentowane podczas Warszawskich Targów Książki, miała się też odbyć debata. Szkoda tylko, że na LC nie znajdziemy sprawozdania z tej debaty, za to zamieszczony jest list prezesa PIK, w którym - z grubsza - powtórzone są wszystkie dotychczasowe argumenty 'za". Oczywiście bez żadnych konkretów. Najbardziej "ulubiony" przez internautów fragment to ten:

Szczególnie ważne są małe, niezależne księgarnie, wręcz niezbędne dla różnorodności oferty i jako miejsce dla nowopowstających wydawnictw[...]Zdajemy sobie sprawę, że przepisy te to pewne ograniczenie i dolegliwość, ale uważamy, że warto zapłacić tę cenę aby:  - Utrzymać możliwość wydawania i sprzedawania ambitnej literatury, gdyż tylko niezależna sieć księgarń daje szansę jej właściwego dotarcia do czytelnika; duże markety książkowe i supermarkety, a także sprzedaż internetowa, koncentrują się na nowościach i bestselerach. 

Czyli: dziad swoje, baba swoje. Jaki ma związek mała księgarnia z ambitną literaturą - nie wiem, skoro w małych księgarniach królują podręczniki, a w dużych jest wszystko. Pan prezes przyznaje, że by podnieść poziom czytelnictwa trzeba wielu działań, m.in. wspierania bibliotek. Tak a propos: ostatnio rozmawiałam z bibliotekarzami w naszej filii i wyraziłam takie nieśmiałe przypuszczenie, że podobno dostają więcej pieniędzy na zakupy. Bzdura - prychnął mój rozmówca. Miasto daje coraz mniej, ostatnie zakupy zrobione zostały z budżetu obywatelskiego, a poza tym jest bieda. Biblioteki liczą też na to, co im skapnie "z darów".

 
W dyskusji pod artykułem znalazłam taki głos:

Cieszę się, że Prezes przygotował wypowiedź dla czytelników, ale jako uczestnik tego piątkowego spotkania chciałbym powiedzieć jak statystyki podane przez Izę zostały odebrane - otóż wg mnie było to jednak pewne lekceważenie - wypowiedzi, że tu jest spotkanie branżowe, a czytelnicy są na dole, no i że czytelnicy nie sprzedają książek.

No nóż się w kieszeni otwiera: czytelnicy nie sprzedają książek. Ale może je kupują??? Ta wypowiedź po raz kolejny dobitnie pokazuje w czyim interesie zmajstrowano tę ustawę. I sorry, co mnie - jako konsumenta - obchodzi to, czy przetrwa czyjś biznes? Owszem fajnie byłoby, gdyby biznes wydawniczy się jednak opłacał i gdyby wydawnictwa nie upadały (mnie bardzo zasmuciło, że padło wydawnictwo Anakonda, które w zeszłym roku wydawało świetne biografie muzyków i sportowców), jednakże znowu muszę powtórzyć: czy moim zadaniem jest ich ratowanie? Czy na pewno muszę to wspierać z własnej kieszeni?

Pan Albin wspomina również o jakichś "twardych danych", których niestety nigdzie nie przytacza - jego wypowiedź to same ogólniki.

Zapis debaty można znaleźć TU i znalazłam tam takie smaczki:

- we Francji w wyniku wprowadzenia ustawy nastąpił wzrost obrotów wydawców, ceny książek rosły wolniej (czyli jednak rosły...)

- Odnotowaliśmy spadek sprzedaży w księgarniach ogółem, jednak w księgarniach dużych i specjalistycznych sprzedaż systematycznie rośnie - aha, czyli jak to się ma do bredzenia o tym, że ustawa ma ratować małe księgarnie? 

Autorzy tej ustawy cały czas powołują się na przykłady Francji i Niemiec. Mnie się wydaje jednak, że Francja to nie Polska. To kraj z o wiele większymi tradycjami jeśli chodzi o kulturę - tam ten temat traktuje się poważnie, a nie, jak u nas, jak dobra luksusowe. Jak mówi Andrzej Nowakowski: Kultura we Francji ma inny status niż w Polsce. We Francji kultura to poważna sprawa, żaden polityk nie wyobraża sobie nie być na imprezie z książką w roli głównej. No właśnie, we Francji czyta 80% ludzi - w Polsce, gdzie ludzie nie czytają, żaden polityk nie będzie się chwalić, że czyta, bo wyborcy uznają go za zadzierającego nosa intelektualistę! Dlatego być może małe księgarnie we Francji wyznaczają trendy, podczas gdy u nas sprzedają mydło i powidło. 

Pan Prezes mówi także: 

Czytelnicy po prostu nie znają branży, nie wiedzą, jak ona funkcjonuje, widzą tylko ułamek systemu, który na koniec wychodzi ze sklepów. W ich oczach wychodzimy na tych, którzy chcą wyzyskać klientów. Być może więc państwo musi podjąć decyzję wbrew woli społeczeństwa. Takie rzeczy się zdarzają.

No i ta wypowiedź podsumowuje to, co środowisko myśli o nas, czytelnikach. Kijem ich!

Nie wiem jak wy, ale ja mam zamiar zadać Panu Prezesowi te pytania, do których sam zachęca. A brzmią one następująco: 

- dziś przeciętna cena książki to 40 zł - jak Pan uważa, jaka będzie ta cena po wprowadzeniu ustawy? 

- w jaki sposób ma Pan zamiar przekonać Polaków, dla których liczy się głównie cena, że powinni zapłacić za książkę 40 zł, a nie 20 i że to jest słuszne, bo dzięki temu zarobi cały łańcuszek branżowy? 

- skąd pomysł, że duże księgarnie i księgarnie internetowe nie sprzedają literatury ambitnej? Obecnie to w małych księgarniach sprzedaje się tylko pewniaki i bestsellery, a w internecie można kupić wszystko. Kiedy ostatnio próbował Pan kupić ambitną książkę w małej księgarni - i nie w Warszawie, czy Krakowie, ale przeciętnym polskim mieście? Gdzie Pan kupuje książki?

- czy uważa Pan, że w Polsce mała księgarnia ma taki sam status, jak we Francji?

- w jaki sposób stała cena książki ma wpłynąć na promowanie literatury ambitnej - konkretnie. 

- wiadomo, że bestsellerami stają się tylko niektóre pozycje - co z książkami, które nie będą się tak dobrze sprzedawać, a ich cena nie będzie mogła być przez rok obniżona? Czy wydawcy na tym nie stracą? 

- jeśli ceny książek znacząco nie spadną, to stała cena z pewnością przyczyni się do spadku sprzedaży nowości - czy nie pociągnie to za sobą ograniczenia liczby wydawanych tytułów, ponieważ wydawcy nie będzie stać na wypuszczanie na rynek książek, które potem będą zalegać na półkach? W tym literatury ambitnej, kupowanej wszak tylko przez hipsterów...

- kto odpowiada za zepsucie rynku wydawniczego w Polsce? Ustawa ma okiełznać branżę, która sama nie potrafi się okiełznać. Dlaczego wobec tego koszty tego ma teraz ponosić czytelnik/konsument? Czy nie uważa Pan, że jest to sprawa, która powinna zostać rozwiązana wewnątrz środowiska? 

- dlaczego zamiast uchwalania stałej ceny książki, nie ograniczą Państwo wysokości marży pobieranej przez dystrybutorów/pośredników, ograniczając ich wpływ na wysokie ceny książki?

- dlaczego konsumenci mają z własnych pieniędzy ratować cudze biznesy?

- jak ustawa wpłynie na poziom zakupów bibliotecznych? 

- dlaczego ciągle powołują się Państwo na doświadczenia Francji i Niemiec, a nie przytaczane są dane z innych państw, chociażby Hiszpanii i Włoch? W Hiszpanii na przykład czytelnictwo jest na równie niskim poziomie, co w Polsce, a małe księgarnie upadają. Mówi się również o tym, jak pogorszyła się sytuacja w Wielkiej Brytanii, kiedy zrezygnowano tam z regulowania rynku, ale jednocześnie nie wspomina się o tym, że najlepiej czytelnictwo się ma w krajach skandynawskich, w których również nie ma ustawy, a za to postawiono na biblioteki. Czy więc aby na pewno do rozwoju czytelnictwa przyczynia się stała cena książki, czy może wiele innych czynników, w tym poziom edukacji, mentalność i poziom zamożności społeczeństwa?

- co w przypadku, gdy ustawa nie spełni zakładanych założeń i sytuacja na rynku księgarskim jeszcze się pogorszy?