Cerkwie Szlaku Ikon

Rzadko piszę o publikacjach mniej popularnych, powiedziałabym niszowych i chciałabym to uczynić dzisiaj, wracając do podróży w Podkarpackie, którą niedawno odbyłam. Książka Roberta Bańkosza Cerkwie Szlaku Ikon to przewodnik po zabytkowych cerkwiach, jakie pozostały jeszcze w okolicach Sanoka - dolinie Sanu i Osławy. Niejednokrotnie budowle te zostały zamienione na kościoły katolickie, wiele z nich zostało zniszczonych, w niewielu z nich odbywają się jeszcze nabożeństwa. Cerkwie w większości są drewniane i tchną niezwykłym urokiem i klimatem... Warto skorzystać z przewodnika, by dowiedzieć się, gdzie jeszcze możemy je zobaczyć i docenić ich piękno. Oprócz tego z książki można powziąć wiele wartościowych informacji na temat budowy cerkwi, znaczenia ikon, historii prawosławia i grekokatolicyzmu. Zaopatrzono ją w słownik pojęć cerkiewnych oraz obfitą bibliografię.

Koniec końców mało kto dziś pamięta dlaczego cerkiew jest trójdzielna, skąd się wzięła bania, po co otaczano świątynię lipami lub dębami itd.

Robert Bańkosz pisze, że jego książka ma za zadanie wprowadzić nas w mistyczny, niemal baśniowy świat cerkwi. Inna sprawa, czy to się autorowi udało: moim zdaniem przewodnik ten jest dosyć ciężki, trudny w odbiorze. Dużo jest w nim bardzo konkretnych informacji, faktów, dat, natomiast tych opowieści, które wprowadzałyby w baśniowy klimat - jednak mało. Autor opisuje każdy z obiektów bardzo drobiazgowo, posługując się przy tym specjalistycznymi wyrażeniami z dziedziny architektury i religii. Z pewnością jest to przydatne, kiedy z przewodnikiem w ręku stoi się w danej cerkwi, ale "do poczytania na sucho" się taki tekst nie nadaje. Tym niemniej polecam to wydawnictwo wszystkim osobom, zainteresowanym kulturą kresów i religią prawosławną. Przewodnik jest starannie wydany i obficie ilustrowany - pomiędzy warstwą tekstową znajdują się zdjęcia co prawda czarno-białe, ale na końcu książki zamieszczona została wkładka z pięknymi kolorowymi zdjęciami. Dają one wyobrażenie o uroku opisywanych budowli.

Publikacja jest raczej trudno dostępna - nie dostaniemy jej w przeciętnej księgarni, nawet internetowej. Najlepiej poszukiwać jej będąc w Krośnie, czy Sanoku lub poprzez stronę wydawnictwa Arete. Tego samego autora jest dostępna także druga część przewodnika Cerkwie bieszczadzkich Bojków. 

Robert Bańkosz, Cerkwie Szlaku Ikon, Wyd. Arete, Krosno 2010 (wyd. II)

zdjęcia zamieszczone we wpisie własne