Niedźwiedź w objęciach smoka
Rosja to kraj, który od dawna siedzi okrakiem między Wschodem, a Zachodem, jednak ostatnie lata były latami zbliżania się Rosji do Chin. Inwazja na Ukrainę przypieczętowała ten stan, powodując zerwanie z Zachodem i de facto uzależnienie Rosji od wschodniego mocarstwa. Te ostatnie zaś rośnie w siłę, mając ambicje stać się na powrót - po latach “upadku” - krajem najważniejszym na mapie świata. Michał Lubina rozjaśnia nam tę najnowszą historię stosunków między Rosją, a Chinami, w której - jak się okazuje - nie wszystko wygląda tak, jak przedstawiają nam to publicznie przywódcy obu krajów. Znajdziemy tu omówienie zmian polityczno-gospodarczych, jakie zaszły w Rosji i Chinach na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat, a dalej meandrów rosyjskiej i chińskiej polityki, motywowanych zgoła innymi celami i mentalnością. Wzajemny taniec: rosyjskie "za, a nawet przeciw", chiński spryt i ostrożność, chińskie rozumienie strategii win-win. Rosja i Chiny to dwa zupełnie różne światy - od czego zresztą zaczyna swoją książkę Lubina. Niedźwiedzia cechuje siła, ale też nieprzewidywalność, jednak Rosja u Lubiny jawi się raczej niczym krowa, co dużo ryczy, a mało mleka daje, natomiast Chiny nie jako ziejący ogniem smok, tylko wąż dusiciel, oplatający swoją ofiarę i wysysający z niej soki. Zatem wbrew pozorom - nie jest to związek równorzędny, ale do klasyki gatunku należy przedstawianie wzajemnych relacji jako lepszych, niż istotnie są, oczywiście przy zastosowaniu różnych górnolotnych fraz. Tak Lubina pisze o reakcji Chin na rosyjską napaść na Ukrainę:
Chińskie komunikaty zamiast rozjaśniać, zaciemniały sytuację. Chiny były za “suwerennością i poszanowaniem integralności terytorialnej wszystkich krajów”, “wspierały rosyjskie działania mające na celu rozwiązanie kwestii ukraińskiej na drodze negocjacji” (...) “wzywały do deeskalacji i negocjacji”. Na prawdziwe wyżyny dyplomatycznego pustosłowa wznosił się minister spraw zagranicznych Wang Yi. (...) “postawa chińska wobec kwestii ukraińskiej jest obiektywna i bezstronna”; “historia przyzna Chinom rację w sprawie Ukrainy” Chińską postawę idealnie obrazuje bon mot de Talleyranda “mowę stworzono po to, by ukryć myśli”. Państwo Środka celowo prezentowało stanowisko mętne, pełne dwuznaczności i ambiwalencji, przyrównane do ruchu węża (she xing).
Sposób uprawiania rosyjskiej polityki porównuje się też do gry w szachy (choć tu przychodzi mi na myśl stwierdzenie o Putinie walącym przeciwnika szachownicą w głowę), gdy z kolei chińskiej - do gry w weiqi. Trzeba pamiętać, że historia państwa chińskiego jest dużo dłuższa, niż
Rosji, więc Chiny patrzą faktycznie na Rosję jak na młodsze
rodzeństwo... Jest to w sumie pocieszające dla nas, gdyż wynika z tego, że o przyjaźń międzymocarstwową będzie trudno i że Chinom raczej nie zależy na tym, by popierać Rosję w jej dążeniach (bo mają swoje). Z Chin jest kiepski przyjaciel, bo dba on tylko o swój interes, do pomocy w opresji się nie kwapi, tylko udaje Greka.
Ogromnym atutem tej książki jest jej przystępność - to raz, a uporządkowanie - chronologiczne i tematyczne - to dwa. Lubina wykłada wszystko po kolei i tłumaczy w sposób zrozumiały nawet dla osób nie ogarniających polityki. Tak powinny być pisane wszystkie książki zajmujące się tą tematyką. Nieraz przy tym parskałam śmiechem, czytając zgrabne porównania autora, chociażby to desperacji Rosjan sprzedających co popadnie i komu popadnie, czy o politycznym kocie Schrodingera, do którego autor porównał sojusz rosyjsko-chiński: jest, a zarazem go nie ma. Godna polecenia lektura na obecne czasy.
Gatunek: literatura faktu
Komentarze
Prześlij komentarz