Zatoka o północy czyli wspomnienie z wakacji

Wkomponuję się w piękną złotą jesień i napiszę o lekturze, która w zasadzie zalicza się - w moich kategoriach - do lektur wakacyjnych. 

Czy pamiętacie film Dirty Dancing, wielki przebój z Patrickiem Swayze i Jennifer Grey? No dobrze, wiem, że pewnie młodsze pokolenie nie pamięta, chyba że kojarzy z telewizji, gdzie Dirty Dancing był już puszczany z milion razy. Ten film to hit mojej młodości, film kultowy. Kojarzy się z młodością, wakacjami, beztroską, niewinnością, a zarazem zmysłowością o smaku zakazanego owocu. Pierwszą miłością. W dodatku te lata sześćdziesiąte: rozkloszowane spódniczki, stare szlagiery i ta staroświecka moralność, na chwilę przed wybuchem rewolucji seksualnej, po której świat zaczął się zmieniać w zastraszającym tempie. Podobnie czułam się czytając Zatokę o północy:  w retrospekcjach cofamy się do roku 1961 i do ostatniego lata, spędzanego przez rodzinę Bauerów nad zatoką Bay Head Shores. Pływanie, łowienie ryb, granie w karty i potajemne nocne schadzki. To lato – oraz swoją młodość – wspominają dwie siostry Julia i Lucy, a także matka kobiet, Maria, która pamięcią sięga jeszcze dalej, do czasów swojej młodości. Jednak Zatoka o północy wcale nie jest lekturą li tylko o sielankowych wakacjach, ponieważ tego właśnie lata zginęła starsza siostra Julie i Lucy, Isabel. Wydawałoby się, że 40 lat to wystarczająco dużo, by przeboleć stratę i by sprawa ta nie budziła aż takich emocji. Bliscy Isabel, a w szczególności Julia oraz oczywiście Maria nadal jednak borykają się z poczuciem winy. Julia dodatkowo jest przekonana, że odpowiedzialność za śmierć Isabel poniósł niewłaściwy człowiek. Potwierdzają to fakty, które po tych wszystkich latach wypływają na jaw i rzucają nowe światło na to, co zaszło nad zatoką. 

Mimo, że w tle są tragiczne wydarzenia, które naznaczyły całą rodzinę, to – jakimś cudem – książka nie jest przez nie zdominowana, nie jest ponura, ani smutna, dlatego napisałam, że kojarzy mi się z Dirty Dancing. Rzeczywiście upływ czasu spowodował, że tragedia Isabel zbladła, choć pozostaje ona w rodzinie sprawą tabu. Poza tym relacje między Marią, a jej córkami są bardzo dobre, przepojone wzajemną troską. Powieść płynie spokojnym nurtem, autorka nie gra tak bardzo na emocjach, jak Jodi Picoult, do której jest często porównywana. Ważniejsze jest w niej nie dociekanie „kto zabił”, czy szukanie winnych, ale raczej analiza relacji międzyludzkich z perspektywy traumatycznych wydarzeń. Fabuła pokazuje, jak życiowe doświadczenia mogą wpływać na naszą osobowość, a zarazem na bieg życia. Wątki współczesny i retrospektywny zostały tu bardzo zgrabnie splecione: z szalonych lat 60-tych przenosimy się w magiczne lata przedwojenne, by potem w naturalny sposób wrócić do teraźniejszości. Widzimy przemiany społeczne, jakie zaszły w amerykańskim społeczeństwie, zmiany w mentalności, moralności: w latach przedwojennych całkiem dobrze miały się uprzedzenia narodowościowe, a w latach 60-tych oczywiście nadal kwitł rasizm. Współcześnie każda z bohaterek ma własne życie i boryka się już z zupełnie innymi problemami. Julia ma kłopoty z własną córką, a jej trauma rzutuje na to, w jaki sposób odnosi się ona do Shannon. Odgrzebanie starych spraw pomaga bohaterkom uporać się z tym, co dawno uznały za nierozwiązywalne, z własnymi lękami – i dzięki temu na nowo ułożyć sobie życie. Może to zbyt proste i takie amerykańskie, dlatego za zakończenie dałabym Zatoce maleńki minusik…

Diane Chamberlain pisze bardzo przejrzyście, bez żadnych udziwnień, dzięki czemu kolejne strony Zatoki o północy przewraca się z niezwykłą łatwością. Ta lekkość oraz umiejętność połączenia w fabule przeszłości z teraźniejszością, kryminału z powieścią obyczajową oraz losów kilku różnych pokoleń, sprawia że oceniam Zatokę bardzo pozytywnie. Jedna z lepszych powieści, jakie czytałam w tym roku.

Diane Chamberlain, Zatoka o północy, Wyd. Prószyński i S-ka, 2013