Fatum i Furia

Znowu mamy głośną książkę, amerykański bestseller, co do którego najczęściej pojawiającą się pochwałą jest fakt, że został przeczytany i jest polecany przez samego Baracka Obamę... I co? Jak kilka już tego typu książek, mnie zupełnie nie podszedł. Co my tu mamy? Książkę o małżeństwie, przedstawioną odrębnie z obu stron medalu. Książkę z której po prostu wieje nudą. Pierwsza część powieści, Fatum, to dla mnie typowe lanie wody: fabułę wypełniają nieciekawe, monotonne detale życia codziennego oraz równie mało ciekawe - dla postronnego - opisy przyjęć, a dodatkowo zapychaczem treści są fragmenty lub streszczenia sztuk teatralnych tworzonych przez głównego bohatera. Jak dla mnie powieść musi opowiadać jakąś historię - niekoniecznie akcja w niej musi gnać na łeb na szyję, ale musi to być o czymś. Fatum i furia natomiast jest o niczym. Bohaterowie są dziwaczni i antypatyczni, drugoplanowe postaci właściwie nie istnieją, są tylko imionami na papierze, gdyż autorka nie czyni żadnego wysiłku żeby je opisać. Styl pretensjonalny do bólu: krótkie, poszarpane zdania, a często równoważniki zdań, które nie łączą się ze sobą, albo łączą w coś abstrakcyjnego. Drewniane dialogi, nie niosące ze sobą żadnej treści. Chaos. Dziwaczne opisy stanów emocjonalnych. Pretensjonalne cytowanie Szekspira - po co (by nadać powieści charakter intertekstualny)? A tego, co się dzieje między bohaterami trzeba się domyślać, bo autorka pisze o tym jedynie w aluzjach. Dlaczego na przykład Lotto zerwał relacje z matką? Za to nie zabrakło opisów seksu - jest ich tyle, że myślałabym, że powieść napisał mężczyzna, gdybym nie wiedziała, kto jest jej autorką. Podobną konwencję, w jakiej jest stworzona Fatum i furia spotykam coraz częściej, zwłaszcza w amerykańskich powieściach (na przykład podobnie jest napisana powieść W dół) - podejrzewam, że takiego pisania uczy się na amerykańskich kursach kreatywnego pisania, stąd potem wysyp podobnej przeintelektualizowanej prozy.

Bez elektryczności. Bez telefonu. Spojrzał w dół. Miał na sobie górę od piżamy. Nie włożył spodni. Przepalił się bezpiecznik. Usłyszał skwierczenie. Narastała w nim panika.

Już czas. Dzieje się coś dziwnego, choć nie jesteś na to gotowy; to powtórka; już to gdzieś widziałeś, czułeś jej oddech na karku, jej ciepło po sobą i wilgotny chłód na plecach, obezwładniającą bezradność, poczucie przekroczenia, seks w punkcie kulminacyjnym [dojdź!]. Warga zagryziona do krwi, kończysz z rykiem, ptaki wzbijają się w powietrze, okruchy w różowych zakamarkach ucha. Ząbkowana moneta słońca na wodzie. Twarz zwrócona w stronę nieba: czy to mżawka? [Tak]. Szczęk nożyczek. Ledwie starcza czasu, żeby zauważyć to oszałamiające piękno, i nagle stało się. Oddzielenie. 

Ledwo przebrnęłam przez część pierwszą, mając nadzieję na to, że część druga będzie lepsza. I faktycznie robi się ciekawiej. Okazuje się, że opowieść Mathilde ma coś w sobie, ma jakąś akcję, tajemnicę, coś, czego kompletnie nie ma opowieść Lotto. Autorka dopowiada wiele z kwestii, które nie były jasne przy czytaniu Fatum. Wreszcie czytelnikowi rozjaśnia się w głowie - tyle tylko, że ma się wrażenie, że następuje to poniewczasie. Jest tu nawet coś z thrillera. Mathilde okazuje się istną harpią, podczas gdy przecież Lotto widział w niej anioła. Zaślepienie mężczyzny, czy raczej jego nadmierne zadufanie w sobie, narcyzm, nie pozwalający przyjrzeć się dokładnie bliskiej osobie i zmienić własnej optyki? Furia obnaża też słabości Lotto, tego złotego chłopca, który przyzwyczajony był do tego, że wszyscy go kochają i podziwiają... Dopiero Furia nadaje powieści sensu, uzmysławia czytelnikowi jaki był charakter relacji Lotto i Mathilde. To dwoje ludzi, którzy mimo, iż byli ze sobą tyle lat, w zasadzie się nie znali. A przynajmniej on nie znał jej. Okazuje się, że i tak można. Z jednej strony jest to truizm, z drugiej nie znaczy to, że tego typu sytuację można przyłożyć do każdego małżeństwa - ja bym powiedziała, że Mathilde i Lotto byli dosyć nietypową parą. A zatem wszelkie wyciąganie uogólnionych wniosków na podstawie ich historii wydaje się chybione. W ten sposób pada chyba zasadniczy argument dotyczący Fatum i Furii: dla mnie ta powieść ukazanie dwójki ekscentrycznych bohaterów, pretensjonalna próba ubrania w słowa i nadmiernego udramatyzowania niczego, opowiadanie o problemach "pierwszego świata". Nuda Panie, nuda.

Metryczka:
Gatunek: powieść obyczajowa

Główny bohater: Mathilde Yoder i Lancelot Satterwhite

Miejsce akcji: Stany Zjednoczone

Czas akcji: współcześnie

Ilość stron: 425

Moja ocena: 3/6

Lauren Groff, Fatum i furia, Wyd. Znak, 2016

Książka bierze udział w Wyzwaniu bibliotecznym