Stacja Jedenaście

Kiedy czytałam Blackout, zastanawiałam się ze strachem jak by to było, gdyby nagle zabrakło prądu. Ponieważ na prądzie jest postawiona cała nasza cywilizacja, nastąpiłaby, krótko mówiąc, katastrofa. Czy jeszcze jakieś zdarzenie mogłoby wywołać równie poważne reperkusje? Okazuje się, że coś znacznie prostszego: brak ludzi. To ludzie obsługują komputery, elektrownie, środki transportu, sklepy, wydają gazety, występują w telewizji, etc. Brak personelu oznacza, że to wszystko, co znamy na co dzień przestanie działać, choć aktualnie akurat żyjemy w świecie, w którym mamy nadpodaż siły roboczej i pracodawcy raczej nie muszą obawiać się, że zbankrutują z powodu braku rąk do pracy. Taka sytuacja ma miejsce w powieści Emily St. John Mandel gdzie 99% ludzkości zostaje uśmierconych przez zmutowanego wirusa grypy. Pozostałe niedobitki wędrują po całym kraju lub też mieszkają w niewielkich miasteczkach. Ci, którzy w momencie "upadku" byli dosyć dorośli, by pamiętać, tęsknią... Jakże często teraz tęsknimy za życiem na łonie natury, za ciszą, śpiewem ptaków - a tu - niewiarygodne - okazuje się, że można odczuwać tęsknotę za samolotami, warkotem samochodów, wszędobylskim internetem, lodówką ze światełkiem w środku, telefonami, i wieloma innymi atrybutami współczesnej cywilizacji... Oczywiście także za kulturą, bo hasło samo przetrwanie nie wystarcza, zdanie nota bene wcale nie z szekspirowskiej sztuki, ale ze Star Treka, staje się hasłem przewodnim wędrującej grupy artystów, jak i całej powieści. 

Jestem trochę tą książką skonfundowana, do tego stopnia, że nie za bardzo wiem, co o niej napisać, bo sorry, ale jakoś nie potrafię z tej historii wyciągnąć tak daleko idących refleksji, o jakich czytałam w licznych pełnych zachwytów recenzjach. Może faktycznie Stacja Jedenaście odróżnia się od innych dystopii, przepełnionych walką i przemocą, gdyż nie koncentruje się na samym przetrwaniu, nie o to w tym chodzi i nie jest aż tak ponura, jak np. Droga. Pewnej otuchy dodaje tu fakt, że ludzie nie do końca zapomnieli o kulturze i jednak próbują zachować swoje człowieczeństwo, ale moim zdaniem pod tym kątem da się z tej powieści wycisnąć niewiele. Szczerze mówiąc tak radykalna wizja upadku cywilizacji wskutek pandemii, wydaje mi się trochę przesadzona. Skisła benzyna? Pierwsze słyszę, że benzyna się psuje... Owszem, ktoś musi pracować, by spać mógł ktoś, lecz przecież cywilizacja nie polega jedynie na tym, że są jakieś maszyny, których trybiki się kręcą. Cywilizacja to także wiedza, którą wszyscy nabyliśmy w trakcie tysięcy lat, a to przecież nie zginęło, dopóki ktoś żyje. Co zresztą dobitnie udowadniają członkowie Symfonii, wystawiający obwoźnie Szekspira. Tymczasem w Stacji Jedenaście mamy przedstawiony dwa światy, PRZED i PO, drastycznie się między sobą różniące, między którymi nie ma żadnych związków i nie ma powrotu do tego, co było. Niedobitki funkcjonują, jak w dawnych wiekach. Paradoksalnie sama koncepcja książki, przedstawiająca kruchość naszej cywilizacji mi się podobała, podobały mi się historie głównych bohaterów i sposób narracji oraz nieco melancholijny klimat powieści. Tyle tylko, że wydało mi się, że książka jest bardzo chaotyczna. Występuje w niej wielu bohaterów i wiele wątków (wśród których wątek Symfonii jest jednym z wielu, wcale nie najważniejszym), a autorka skacze pomiędzy nimi, również w czasie (akcja częściowo dzieje się również przed upadkiem), tak, że trudno było mi zorientować się, do czego to wszystko zmierza, jaki jest związek między poszczególnymi wątkami i jaki z tej historii płynie morał. Miałam poczucie, że to wszystko jest niespójne. Powieść zawiera w sobie sprzeczne elementy: z jednej strony przemoc, z drugiej gloryfikacja kultury, z jednej strony tęsknota za współczesnym stylem życia, a z drugiej jego krytyka. A co miał symbolizować przycisk do papieru i komiksy? Jak może być symbolem coś, co przechodzi z rąk do rąk i to w raczej przypadkowy sposób, wskazujący na to, że dla właścicieli te rzeczy nie były ważne? Moim zdaniem, w przeciwieństwie do wielu książek, szwankuje pomysł, podczas gdy wykonanie tej powieści jest niezłe. Autorka nie do końca chyba wiedziała, co chce przez to wszystko powiedzieć, a ideologię dorobili czytelnicy... 

W dodatku nie sposób nie wspomnieć o niechlujnej korekcie tej książki, co skutkuje masą literówek w tekście.

Metryczka:
Gatunek: fantastyka

Główny bohater: wielu bohaterów

Miejsce akcji: Stany Zjednoczone

Czas akcji: w przyszłości

Ilość stron: 427

Moja ocena: 4/6

Emily St. John Mandel, Stacja Jedenaście, Wyd. Papierowy Księżyc, 2015

Książka bierze udział w wyzwaniu Grunt to okładka, Czytam opasłe tomiska oraz w Wyzwaniu bibliotecznym