Ludzie, którzy jedzą ciemność

Czy to jest o tych dziwnych preferencjach i dewiacjach seksualnych Japończyków? - zapytała moja koleżanka. Otóż nie, a przynajmniej nie bezpośrednio. To książka o tym, co stało się z młodą Brytyjką, Lucie Blackman, która przyjechała do Tokio, aby dorobić sobie jako hostessa. Czym są hostessy w Japonii? Pracują w tzw. wodnym biznesie, czyli szeroko określanym biznesie erotycznym, ale nie są prostytutkami, ale raczej współczesnymi odpowiednikami dawnych gejsz. Oczywiście nie tak wyrafinowanymi i wyedukowanymi, gdyż wiele z nich to cudzoziemki – Australijki i Europejki, co odzwierciedla skrzywienie Japończyków na punkcie zachodniej kultury i białych kobiet – Japończykom wydają się one tak piękne, jak boginie, a jeśli do tego dodamy ich swobodę obyczajową, to mamy obraz kobiety (kochanki) doskonałej. Zderza się to z usztywnieniem Japończyków i ich zahamowaniami w sferze seksualnej. Coś o tym wiem, muszę powiedzieć, bo byłam w Japonii, i to byłam w owym czasie, gdy rozgrywały się wydarzenia, opisywane w Ludziach, którzy jedzą ciemność. Sama zetknęłam się z owym nastawieniem japońskich mężczyzn do cudzoziemek, ale doświadczyłam także owego dziwnego rozluźnienia zwyczajów, które przytrafia się człowiekowi kiedy jest na wakacjach, ogólnie rzecz biorąc daleko od domu i zdarza mu się robić rzeczy, które normalnie nie przyszły by mu do głowy – coś takiego jest w „japońskim powietrzu”:

- Naprawdę pokochałam Japonię (…) Niektóre rzeczy mnie bulwersują, a niektóre po prostu w niej uwielbiam. Daje ogromne poczucie wolności, ponieważ niezależnie od tego, co zrobimy tak czy inaczej jesteśmy odmieńcami, prawda? Ludzie tak czy inaczej będą się na nas gapić, więc możemy przestać się tym przejmować i naprawdę wyluzować. A ponieważ można tam zarobić dużo pieniędzy, można też naprawdę zaszaleć. Jest się tak daleko od domu, że ma się wrażenie, iż cokolwiek się zrobi, i tak nie będzie miało to wpływu na prawdziwe życie.

Lucie Blackman pojechała do Japonii ze swoją przyjaciółką. Zatrudniła się jako hostessa w tokijskiej dzielnicy klubów Roppongi, co oznacza, że zabawiała przychodzących tam po pracy Japończyków, głównie rozmową i nalewaniem drinków. Taka praca. Oczywiście to, czy hostessy posuwały się dalej, zależało od nich samych. Lucie była – w opisie Parry'ego stosunkowo niewinna, nie przepadała za tą pracą i wykonywała ją tylko po to, by spłacić swoje długi. Z drugiej strony miała tylko 21 lat, była typową Brytyjką lubiącą się zabawić i porandkować. Pewnego dnia zniknęła bez śladu... Jej przyjaciółka niezwłocznie zawiadomiła japońską policję oraz rodzinę Lucie w Wielkiej Brytanii. Poszukiwania dziewczyny trwały dosyć długo, ale jeszcze dłużej – bo kilka lat - trwał proces mężczyzny oskarżonego o doprowadzenie  do jej śmierci. Faktycznie, pamiętam, że kiedyś była to dosyć głośna sprawa. Dziennikarz, Richard Lloyd Parry, opisuje to wszystko, a jego książka jest czymś pomiędzy reportażem, a powieścią, gdyż znajdziemy w niej wiele refleksji autora na temat m.in. japońskiego społeczeństwa i obyczajów jego męskiej części, osobowości oskarżonego, aspektów moralnych całej sprawy czy wreszcie postępowania bliskich Lucie i ich wzajemnych relacji. W dużej mierze jest to książka właśnie o Japonii, a nie o Lucie (i wybaczcie mi, ale 21-latka lekkomyślnie zadająca się z mężczyznami nie wzbudziła we mnie zbyt pozytywnych uczuć, nawet mimo tego, że autor przedstawia ją jako sympatyczną i piękną dziewczynę) – ważniejsze jest tu nakreślenie obrazu pewnego środowiska, diagnoza społeczna współczesnej Japonii, w tym pokazanie działania japońskiego systemu sądowniczego i policyjnego, co istotnie jest bardzo ciekawe. Czytając to, człowiek myśli sobie, że oni naprawdę są jacyś inni. I można by było myśleć, że coś takiego, co przydarzyło się Lucie, to tylko w Japonii, ale niedawne zdarzenia w Polsce z bibliotekarzem, który zamordował swoją nauczycielkę – pokazują, że mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet są wszędzie. W Japonii w istocie przestępczość jest o wiele niższa, niż w naszej części świata, ale bynajmniej nie wynika to ze skuteczności tamtejszych służb - a wręcz przeciwnie - wyjątkowa ich nieporadność, którą pokazuje Parry, wiąże się z tym, że Japończycy rzadko popełniają przestępstwa. 

Nie chodziło o to, że sprawiedliwość była nieważna. Po prostu niczego nie zmieniała, albo nie zmieniała niczego, co rzeczywiście miałoby jakiekolwiek znaczenie. (…) Lucie nadal nie było – czy cokolwiek mogło zmienić ten fakt? (…) Najsroższa kara ani najszczersza skrucha – nic nie mogło zasklepić tej rany. Nie istniała żadna wystarczająca satysfakcja, zadośćuczynienie, czy odszkodowanie, istniały jedynie mniej lub bardziej dotkliwe ból i upokorzenie. Lucie była wyjątkową, najdroższą, najukochańszą istotą ludzką. Nie żyła i nic nie mogło przywrócić jej do życia.

Co rzadko się zdarza znajdziemy tu podkreślenie nieodwracalności zdarzeń, tego, że niezależnie od tego, jak byśmy ukarali sprawcę, to nic nie przywróci do życia Lucy. Tytuł tej książki faktycznie może trochę mylić i jest trochę wydumany, bo nie jest to książka o złych ludziach, lecz raczej o ludziach zagubionych. Jeśli już to opisywane przez Parry-ego zło ma charakter pewnego rodzaju mroku pochłaniającego światło, a nie ciemność. Autor tej książki nie szuka sensacji, nie zagłębia się w półświatek, nie zajmuje się dewiacjami i tworzy w swojej książce raczej nastrój pełen smutku i szacunku dla dziewczyny, która miała pecha i nie dożyła swoich 22 urodzin.

Metryczka:
Gatunek: reportaż

Główny bohater: Lucie Blackman

Miejsce akcji: Tokio

Czas akcji: koniec XX wieku

Ilość stron: 457

Moja ocena: 4,5/6

Richard Lloyd Parry, Ludzie, którzy jedzą ciemność. Prawdziwa historia o dziewczynie, która zaginęła w Tokio i o złu, które ją pochłonęło, Wyd. Znak, 2014

Książka bierze udział w wyzwaniu Grunt to okładka, Czytam opasłe tomiska oraz w Wyzwaniu bibliotecznym